آشنایی والدین با خصوصیات دوران نوجوانی
امروزه بزرگترین مشکل والدین این است که یا بیش از حد از فرزندشان حمایت می کنند و یا بیش از حد نسبت به او بی توجه اند . ایجاد تعادل بین این دو وضعیت بسیار مهم است . مشکل دیگر آن است که نمی دانند چه زمانی در کار فرزندشان دخالت کنند و چه زمانی او را به حال خود رها کنند . با ظهور تلفن های هوشمند ، اینترنت و موبایل ، نوجوان از آزادی ، استقلال و حریم خصوصی لذت می برد . این امر موجب شده والدین روز به روز از زندگی فرزندان خود فاصله بگیرند . برخی از نوجوانان قبل از اینکه رازی را با والدین شان در میان بگذارند یا نصیحتی را از آن ها بشنوند ترجیح می دهند با دوستان خود صحبت کنند .
به دلیل تغییرات جسمی ، ذهنی و عاطفی در دوره نوجوانی ، ارتباط مداوم با نوجوان ضروری است . تحقیقات نشان داده ارتباط نزدیک خانواده ها با نوجوان موجب کاهش رفتارهای پرخطر و تقویت عزت نفس در آن ها می شود . مشاهده رفتار نوجوانان و بیان حقایق به طور شفاف ، شما را از ذهن پنهان فرزندتان آگاه می سازد و به شما کمک می کند در شرایط بحرانی تصمیم درست بگیرید و رازهایی را که فرزندتان می خواهد شما به عنوان پدر یا مادر بدانید ، بشنوید . می توان گفت نوجوانی غلیان هورمون و هیجان است و نوجوان به دلیل رشد مغزی به همراه رشد جسمی همزمان دچار نوسانات خلق می شود به همین دلیل است که نوجوان ممکن است یک روز شاد باشد و یک روز غمگین ، یک روز تمایل داشته باشد به تعاملات اجتماعی گسترده اما روز دیگر در اتاقی تنها بنشیند .
نوجوان دچار بحران هویت می شود به این دلیل که دوران نوجوانی پلی است از کودکی به جوانی ، نوجوان بسیار علت محور است و پرسش های زیادی در مورد جهان اطراف می پرسد و دنبال یافتن پاسخ برای چرایی برخی امور است . نوجوان بسیار علاقمند به استقلال است و از کنترل شدن بیزار است . همه چیز در این دوران طبیعی است اما شما باید به فرزندتان کمک کنید مسیر رشد را به سلامت طی کند .مسیری را که یک کودک تا بزرگسالی طی می کند را می توان به سه مرحله : وابستگی ، استقلال و پختگی تقسیم کرد . والدین اگر با این مراحل آشنا باشند ، بهتر می توانند به فرزند خود کمک کنند تا آن ها را پشت سر بگذارد .
مرحله ی اول : وابستگی
در این مرحله نوزادان و کودکان به والدینشان وابسته اند و والدین تنها منبع تامین نیازهای اصلی آن ها هستند .آنها از والدین به روش های کودکانه خود قدردانی می کنند . پریدن به آغوش مادر ، لبخند سرشار از شادی هنگام ورود پدر به خانه ، یک جمله پر هیجان مانند مادر من عاشق این غذا هستم ،نمونه ای از این قدردانی هاست .
مرحله دوم : استقلال
اولین بار که فرزندتان به مدرسه می رود و در ماشین را محکم می بندد و به پشت سرش نگاه نمی کند ، متوجه می شوید که وارد این مرحله شده است . والدینی که فرزندان ده ساله دارند می گویند آنها مثل نوجوانان رفتار می کنند . مطمئن باشید این نوع رفتارها بیشتر هم خواهد شد . در این مرحله نوجوانان خواستار زندگی مستقل از والدین شان هستند و نظر پدر و مادرشان را زیر سوال می برند .هر چند به دلیل عدم پختگی ، نمی توانند استقلال کامل داشته باشند . معمولا بین خواسته های آنها و بلوغ لازم برای رسیدن به ان خواسته ها فاصله زیادی هست . در این مرحله هم ممکن است هنوز بسیاری از نوجوانان هم برای درست غذا خوردن و به اندازه خوابیدن احتیاج به راهنمایی والدین داشته باشند .
شناسایی یک نوجوان در این مرحله بسیار آسان است . آن ها در حال و هوای من به تو احتیاج ندارم ، من همه چیز را می دانم هستند و زیر بار حرف والدینشان نمی روند . زمان رسیدن به مرحله ی استقلال در افراد متفاوت می باشد .برخی در پایان دوره ی نوجوانی و یا حتی در اوایل دهه بیست سالگی به این مرحله می رسند و برخی آن قدر آرام از این مرحله عبور می کنند که اصلا معلوم نمی شود .اگر یک نوجوان در اوایل نوجوانی به مرحله ی استقلال برسد ، سرو کله زدن با او بسیار دشوار است . اگر فرزند شما در سن 12 تا 17 سال قرار دارد ، فعلا حسابی درگیرید .
مرحله سوم : پختگی
نوجوانان در این مرحله نیازهای اولیه خودرا تأمین می کنند و مثل بزرگسالان رفتار می نمایند . برای از خواب بیدار شدن نیازی به مادرشان ندارند ، مسئولیت پذیرند و می فهمند در زندگی باید از والدین و اطرافیان کمک بگیرند و به آنها تکیه کنند .
منبع : کتاب نوجوانان چه چیزهایی را از والدین خود پنهان می کنند ؟
نویسنده : دکتر محمد رضا کرامتی دانشیار دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران
چاپ اول :1393چاپ دوم :1394
انتشارات : زندگی شاد
