اختلال سلوک
اختلال سلوك یکی از اختلالات شایع دوره نوجوانی است که عامل خطري برای آسیب شناسی روانی در دوره بزرگسالی می باشد.
اختلال سـلوک یکـی از اختلال هـای رفتـاری دوران کودکـی و نوجوانـی مـی باشـد کـه بـا مشـکلات متعـدد رفتـاری، تحصیلـی، اجتماعــی و هیجانــی همــراه اســت کــه فراینــد ســازگاری والدیــن بــا کــودک را در خانــواده بــا مشــکل روبــرو مــی کنــد. ایــن مشــکلات همــراه بــا هــم مــی تواننــد تاثیــر زیــادی بــر عملکـرد روانـی- اجتماعـی والدیـن و فرزنـدان داشـته باشـد. در واقـع، مشـکلات رفتـاری کـودکان بـه دلیـل نمـود ظاهـری شــان، بیشــتر مــورد توجــه والدیــن و افــرادی کــه بــا کــودکان کار مــی کننــد قــرار مــی گیــرد. اختـلال ســلوک نــه تنهــا بـرای فـرد مبتـلا در دوران نوجوانـی پیامدهـای منفـی بـه همـراه دارد بلکـه بـر زندگـی آینـده وی نیـز اثـرات نامطلوبـی بـر جـای مـی گـذارد. مثـلا در بزرگسـالی کـه در نوجوانـی مبتـلا بـه اختـلال سـلوک تشـخیص داده شـده بودنـد، از سـلامت جسـمانی و روانی کمتـری برخوردارنـد و در زمینـه فرزندپـروری نیـز بـا مشـکلات بیشـتری روبـه رو بودنـد. ایـن اختـلال عـلاوه بـر پیامدهایـی کـه بـرای خـود فـرد دارد، هزینـه هـای زیـادی را نیـز بـر جامعـه تحمیــل مــی کنــد. از ایــن رو، شناســایی و انجــام مداخــلات درمانــی بــرای کودکانــی کــه در معــرض مشــکلات رفتــاری هسـتند امـری الزامی و ضـروری اسـت. بـه طـور کلـی اختلال هـای رفتـاری در نوجوانـان، رفتارهایـی را شـامل مـی شـود کـه ضمـن نامتناسـب بـودن بـا سـن فـرد، شـدید و مزمـن و یا مـداوم باشـد و گسـتره آن شـامل رفتارهـای بیـش فعلانه و پرخاشـگرانه تـا رفتارهـای گوشـه گیرانـه اسـت.
روانشناســان در دهــه هــای اخیــر در بررســی اختلالات رفتــاری بــه ایــن نتیجــه رســیدند کــه بســیاری از ایــن اختــلال هــا ریشــه در ناتوانــی فــرد در تحلیــل صحیــح و مناسـب از خـود و موقعیـت هـای دشـوار و ناآگاهـی بـرای حـل مشــکلات و مســائل زندگــی بــه شــیوه مناســب و نیــز اســتفاده از ظرفیــت هــای غیــر شــناختی و هیجانــی دارد.
اختلال سـلوک در طـی روز بـه طـور مـداوم با مشـکلاتی از قبیـل چگونگـی واکنش در مقابـل شـرایط نامطلـوب ماننـد بـازی هـای رقابتـی قـرار مـی گیرنـد و بـرای حـل چنیـن مشـکلاتی برانگیختـه مـی شـوند، بـه ایـن منظـور آنهـا بایـد بـه یـک سـری مهـارت هـای شـناختی از قبیـل بیـان مشـکل، راه حـل هـای احتمالـی موجـود و تصمیـم گیـری در برابـر راه حـل مجهـز باشـند.
بـا توجـه بـه اینکـه افــراد مبتــلا بــه اختلال ســلوک در مهــارت هــای اجتماعــی و پیشـرفت تحصیلـی ضعیـف هسـتند و مشـکلات رفتاری بیشـتری دارنـد و بـه علـت رفتارهایـی کـه دارا مـی باشـند ممکـن اسـت در معـرض طـرد گـروه همسـالان و معلمیـن قـرار بگیرنـد و ایـن امـر عـاوه بـر اینکـه بهداشـت روانـی آنهـا را دچـار آسـیب مـی کنــد، باعــث مــی شــود از لحــاظ تحصیلــی نیــز دچــار دلزدگــی شـوند. ایـن اختـال اگـر بـه وضعیتـی مزمـن تبدیـل شـود مـی توانـد در روابـط بیـن فـردی و عملکـرد تحصیلـی دخالـت کـرده و باعـث شـود فـرد یـا فاقـد دوسـت بـوده و یـا روابـط دوسـتانه او را ارضـا نکنـد. اکثریـت ایـن افـراد دارای هـوش طبیعـی بـوده ولــی بــه علــت مشکلات رفتــاری دچــار ضعــف در برقــراری رابطـه بـا دیگـران، خودپنـداره ضعیـف، درماندگـی آموخته شـده و پرخاشـگری هسـتند.
بـرای اینکـه افـراد مبتلـا بـه اختلال سـلوک بتواننـد از هـوش خـود نهایـت اسـتفاده را داشـته و بتواننـد از بهداشـت روانـی مناسـبی برخـوردار باشـند و بتواننـد تعاملات اجتماعــی مناســبی را بــا دیگــران تجربــه کننــد، مداخلــه امــری الزامی و ضـروری اسـت.
ملاک های تشخیصی اختلال سلوک:
الف) الگوی مکرر و مداوم رفتار که به موجب آن حقوق اساسی دیگران یا هنجارها یا مقررات عمده اجتماعی متناسب با سن نقض می شوند و با وجود حداقل سه ملاک از ۱۵ ملاک زیر در ۱۲ ماه گذشته از هریک از طبقات زیر با وجود حداقل یک ملاک در ۶ ماه گذشته، آشکار می شود:
پرخاشگری با افراد و حیوانات:
اغلب با دیگران قلدری می کند، آنها را تهدید یا مرعوب می کند.
اغلب دعواهای جسمانی را شروع می کند.
از سلاحی استفاده کرده است که می تواند به دیگران آسیب جسمانی جدی برساند (مثل چماق، آجر، بطری شکسته، چاقو، تفنگ).
از لحاظ جسمانی با دیگران بی رحم بوده است.
از لحاظ جسمانی با حیوانات بی رحم بوده است.
هنگام روبرو شدن با قربانی، دزدی کرده است (مثل کیف زنی، جیب بری، اخاذی، سرقت مسلحانه(.
کسی را وادار به فعالیت جنسی کرده است.
تخریب اموال:
عمدا به آتش افروزی به قصد صدمه زدن جدی مبادرت کرده است.
عمدا اموال دیگران را تخریب کرده است (غیر از آتش افروزی).
فریبکاری یا دزدی:
به زور وارد خانه، ساختمان یا اتومبیل کسی شده است.
اغلب برای به دست آوردن کالاها یا مساعدت دروغ می گوید یا از تعهدات اجتناب می کند (یعنی، دیگران را گول می زند).
غلب چیزهایی را کهارزش پیش پا افتاده نداشته اند بدون روبرو شدن با قربانی، دزدیده است (مثل دزدی از فروشگاه، اما بدون ورود غیرقانونی؛ جعل اسناد).
تخلفات جدی از مقررات:
اغلب با وجود ممنوعیت های والدین، هنگام شب بیرون می ماند، که قبل از ۱۳ سالگی شروع می شود.
در طول شب حداقل دو بار در حالی که در خانه والدین یا جانشین والدین زندگی می کرده یا یک بار بدون برگشتن برای مدت طولانی، از خانه فرار کرده است.
اغلب از مدرسه می گریزد که قبل از ۱۳ سالگی شروع می شود.
ب) این اختلال در رفتار موجب اختلال قابل ملاحظه بالینی در عملکرد اجتماعی، تحصیلی، یا شغلی می شود.
ج) اگر فرد ۱۸ ساله یا بزرگتر باشد، ملاکها برای اختلال شخصیت ضد اجتماعی برآورده نمی شوند.
