استرس(قسمت دوم)
سیستم عصبی و غدد درون ریز مرکزی
سیستم عصبی مرکزی مسئول پاسخ استرسی بدن است . در مغز هیپوتالاموس با ارسال پیام شیمیایی به غدد فوق کلیوی فرمان می دهد که هورمون های استرس آدرنالین و کورتیزول را آزاد کنند . این هورمون ها ضربان قلب را زیاد می کنند و در این حالت خون و اکسیژن با شتاب به مناطقی که بیشترین نیاز به اکسیژن را در مواقع اضطراری دارند ،مانند عضلات ،قلب و سایر ارگان های مهم ارسال می شود .
دستگاه های عصبی و قلبی و عروقی
هورمون های استرس بر سیستم تنفسی و قلبی عروقی بدن تاثیر می گذارند . درحین پاسخ به استرس بدن به منظور توزیع سریع خون غنی از اکسیژن به ارگان های مختلف ،سرعت تنفس را افزایش می دهد . به همین دلیل افرادی که دچار اسم یا سایر مشکلات تنفسی هستند در شرایط استرس زا اغلب دچار تنگی نفس می شوند .
تحت شرایط استرس قلب نیز ضربان بیشتری دارد و هورمون های استرس باعث می شوند که رگ های خونی منقبض شده و اکسیژن بیشتری به عضلات بدن ارسال شود ،بنابراین بدن با قدرت بیشتری واکنش و فعالیت خواهد داشت . افزایش انقباض درون رگ ها ،فشار خون را نیز افزایش می دهد .
در نتیجه ،استرس مکرر یا مزمن باعث می شود ،قلب به مدت طولانی با فشار بالا کار می کند . وقتی فشار خون بالا می رود ،خطرات ناشی از سکته مغزی یا حمله ی قلبی نیز افزایش می یابد .
دستگاه گوارش
تحت استرس ،تنفس سریع و افزایش ضربان قلب نیز می توانند عملکرد دستگاه گوارش را مختل کنند . در این حالت با افزایش اسید معده ، ریفلاکس و زخم معده در فرد ایجاد می شود . استرس همچنین می تواند در نحوه ی حرکت غذا در طول لوله های گوارشی نیز تاثیر بگذارد و منجر به اختلالاتی مانند اسهال و یبوست شود .
سیستم عضلانی
ماهیچه های بدن هنگام استرس ،از خود در برابر صدمات ناشی از تنش محافظت می کنند . زمانی که فرد از حالت استرس خارج شود ،عضلات او نیز به حالت استراحت بر می گردند ،اما اگر فرد دایما تحت استرس باشد ،ماهیچه ها به طور مداوم منقبض باشند ،انقباض مداوم عضلانی باعث سر درد ،درد منتشر در ناحیه ی پشت شانه و تمام بدن می شود .
سیستم جنسی و تولید مثل
استرس هم برای بدن و هم برای ذهن خسته کننده است . از دست دادن میل جنسی در شرایط استرس مسیله ای غیر معمول نیست . چنانچه استرس کوتاه مدت باشد ،باعث می شود در مردان ،هورمون تستوسترون تولید شود ،اما این تاثیر دوام ندارد .
اگر استرس برای طولانی مدت ادامه یابد ،سطح تستوسترون در بدن به تدریج ،کاهش می یابد . این امر می تواند در تولید اسپرم اختلال ایجاد کند و ناتوانی جنسی به همراه داشته باشد . استرس مزمن همچنین ممکن است ،خطر ابتلا به عفونت در اندام تولید مثلی را نیز افزایش دهد . در زنان ،استرس می تواند بر چرخه ی قاعدگی تاثیر بگذارد . این تاثیر می تواند به ایجاد دوره های نامنظم ف سنگین تر یا دردناک تر منجر شود . استرس مزمن همچنین می تواند علایم جسمی یائسگی را تشدید کند .
سیستم ایمنی
استرس ،سیستم ایمنی بدن را تحریک می کند که این خود می تواند یک مزیت برای مواجه با شرایط استرس زا به شمار آید . این تحریک می تواند در جلوگیری از عفونت و بهبود زخم ها به بدن کمک کند . اما با گذشت زمان ،هورمون های استرس ،سیستم ایمنی بدن را تضعیف کرده و واکنش بدن به مهاجمان خارجی را کاهش می دهند . افراد تحت استرس مزمن مستعد ابتلا به بیماری های ویروسی مانند انفولانزا و سرماخوردگی و همچنین سایر عفونت ها هستند . استرس همچنین می تواند مدت زمان لازم برای بهبودی بیماری یا اسیب را افزایش دهد .
منبع :مجله ی پیام دیابت
فصلنامه علمی _اموزشی
سال :1397،شماره 80
