اوتیسم

   اختلال طیف اوتیسم ، یکی از مهم ترین اختلال هایی است که بر رشد اجتماعی کودکان و توانایی های آن ها در تعامل های اجتماعی و برقراری ارتباط با دیگران اثر می گذارد. یکی از مشکلات اصلی در مبتلایان به اختلال طیف اوتیسم، تاخیر در آغاز سخن گفتن و یا عدم تکامل گفتار در این کودکان است.

  در پنجمین ویرایش راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات ، اختلال طیف اوتیسم در میان دسته اختلالات عصبی تحولی دسته بندی شده، و معیارهای تشخیصی آن در دو زمینه ی  رفتاری شامل نارسایی در ارتباط و تعامل اجتماعی در آغازگری و پاسخدهی اجتماعی، مشکلات در ارتباط غیرکلامی، مشکلات در آگاهی و بینش در روابط اجتماعی و رفتارها، علایق و فعالیتهای محدود و تکراری، مقاومت در برابر تغییر، اشتغال ذهنی با اشیا و موضوعات خاص و رفتارهای حسی غیرمعمول است. اگرچه شیوع این اختلالات در سال 1932 در آمریکا حدود 11 نفر از211 نفر تخمین زده شده است، امروزه این میزان به حدود 30–33 نفر در هر 211 نفر تغییر یافته است . میزان شیوع این اختلال در آمریکا 81/2 درصد یا 33 کودک از هر 211 کودک گزارش شده است.این کودکان به دلیل فعالیت نداشتن و درخودمانده بودن؛ مستعد ضعف در تعادل، ثبات وضعیتی و  ناهنجاری های وضعیتی هستند. پژوهش های بسیاری نشان میدهد مشکلات متعدد کودکان با اختلال طیف اوتیسم، رفتاری است؛ به خصوص ضعف در تشخیص، ابراز و تنظیم هیجان از مشکلات اصلی این افراد است که در پژوهش های متعددی به آن اشاره شده است.

  ملاک های تشخیصی اختلال طیف اوتیسم در dsm5:

الف. کمبودهای مداوم در ارتباط اجتماعی و تعامل اجتماعی در موقعیت های متعدد، به صورتی که توسط موارد زیر، در حال حاضر یا بنا بر سابقه آشکار می شوند:

  1. کمبودهایی در رابطه متقابل اجتماعی - هیجانی که برای مثال از نزدیکی اجتماعی نابهنجار و ناتوانی در گفت و گوی متقابل عادی؛ تا کاهش تقسیم کردن تمایلات، هیجانات، یا عاطفه؛ تا ناتوانی در شروع کردن تعامل های اجتماعی یا پاسخ دادن به آنها گسترش دارند.

  2. کمبودهایی در رفتارهای ارتباطی غیرکلامی که برای تعامل اجتماعی مورد استفاده قرار می گیرند و برای مثال از ارتباط کلامی و غیرکلامی که انسجام نامناسب دارد؛ تا نابهنجاری هایی در تمام چشمی و زبان بدن یا کمبودهایی در درک کردن حرکات ایما و اشاره و به کار بردن آنها، تا فقدان کامل جلوه های صورت و ارتباط غیرکلامی گسترش دارند.

  3. کمبودهایی در برقرار کردن، حفظ کردن و درک کردن روابط، که برای مثال از مشکلات تنظيم کردن رفتار برای مناسب بودن با موقعیت های اجتماعی مختلف؛ تا مشکلاتی در تقسیم کردن بازی خیالی یا دوست یابی؛ تا فقدان علاقه به همسالان، گسترش دارند.

ب. الگوهای رفتار، تمایلات یا فعالیت های محدود، تکراری به صورتی که با حداقل دو مورد زیر، در حال حاضر یا بنا بر سابقه ، آشکار می شود (مثال ها روشنگر هستند، نه فراگیر):

  1. جنبش های حرکتی، استفاده از اشیا، یا گفتار قالبی یا تکراری (مثل حرکات قالبی ساده، به صف کردن اسباب بازی ها، پژواک گویی، عبارت های شخصی [نامتعارف]).

  2. اصرار بر یکنواختی، چسبیدن انعطاف ناپذیر به روال های عادی یا الگوهای رفتار کلامی یا غیرکلامی تشریفاتی (مثل ناراحتی شدید از تغییرات جزئی، مشکلاتی در رابطه با نقل و انتقالات، الگوهای تفکر خشک، تشریفات خوشامدگویی، نیاز به رفتن از مسیری یکسان یا هر روز خوردن غذای یکسان).

  3. تمایلات بسیار محدود و ثابت که از نظر شدت یا تمرکز نابهنجار هستند (مثل دلبستگی عمیق یا دلمشغولی به اشیای غیرعادی؛ تمایلات بیش از حد محدود یا پایدار).

  4. واکنش پذیری زیاد یا کم به درون داد حسی یا تمایل غیرعادی به جنبه های حسی محیط (مثل بی تفاوتی آشکار به درد / دما، پاسخ نامطلوب به صداها یا بافت های خاص، بوییدن یا لمس کردن بیش از حد اشیا، شیفتگی دیداری به نورها یا حرکت).

ج.نشانه ها باید در اوایل دوره رشد وجود داشته باشند (اما ممکن است تا وقتی ضروریات اجتماعی از توانایی های محدود فراتر نباشند، به طور کامل آشکار نشوند یا امکان دارد راهبردهای آموخته شده در سنین بالاتر، آنها را پوشانده باشند).

د.  نشانه ها، اختلال قابل ملاحظه بالینی در عملکرد کنونی اجتماعی، شغلی، یا زمینه های مهم دیگرعملکرد ایجاد میکنند.

ه.  این اختلالات با ناتوانی عقلانی (اختلال عقلانی رشدی) یا تأخیری رشدی کلی، بهتر توجیه نمی شوند. ناتوانی عقلانی و اختلال طیف اوتیسم اغلب باهم روی می دهند؛ برای دادن تشخیص های همزمان اختلال طیف اوتیسم و ناتوانی عقلانی، ارتباط اجتماعی باید پایین تر از سطح مورد انتظار برای رشد کلی باشد.

منابع:
DSM5، کاپلان وسادوک
مقاله: اثربخشی برنامۀ آموزش آوازخوانی ریتمیک بر تنظیم هیجان نوجوانان با اختلال طیف اوتیسم، فاطمه تقی لو، لیلا کاشانیوحید ، سمیرا وکیلی ،1400
مقاله: بررسی قصه گویی بر زبان گفتاری کودکان دارای اوتیسم، ملیحه میری، شهلا شریفی، اعظم استاجی، 1399

نظرات