تأثیر حمام گرم پا بر نوروپاتی محیطی در مبتلایان به دیابت
نوروپاتی محیطی، پاتوفیزیولوژي پیچیده و مولتی فاکتوریال داشته و عوامل مختلف متابولیک و ایسکمیک در بروز آن دخیل هستند. نوروپاتی محیطی،اصطلاح بکار رفته براي توصیف طیفی از نشانه هاي نوروپاتیک ناشی از اختلال در ساختار و عملکرد عصب محیطی نورون هاي حسی، حرکتی و خودکار است. آسیب عصب می تواند ناشی از عوامل مختلفی نظیر دیابت، تروما و عفونت باشد.
نشانه هاي نوروپاتی در اندام تحتانی دچار کمبود جریان خون و غنی از پایانه هاي عصبی، شدیدتر است. اعصاب پاها به عنوان طویل‌ترین اعصاب بدن، اغلب اولین اعصاب مبتلا هستند از سویی اگرچه هنوز دقیقاً مکانیزم هاي گوناگون درگیر در احساسات مختلف درد در نوروپاتی حسی حرکتی شناخته نشده، احتمالاً ترشحات غیرطبیعی نورون هاي حسی بدن بیمار مسئول هستند. این عارضه با درد، بی حسی، گزگز، تورم یا ضعف این نشانه ها بستگی به نوع , عضلانی همراه است فیبر حسی درگیر دارد.
درد ناشی از درگیري فیبرهاي کوچک و بی‌حسی، گز گز شدن و از بین رفتن احساس محافظت می تواند در اثر درگیري فیبرهاي بزرگ باشد، به هر حال بیش از نیمی از مبتلایان ممکن است بدون نشانه باشند. بالغ بر نیم بیماران درد سوزشی، احساس برق گرفتن، بی حسی، حساس شدن بیش از حد و درد عمقی را تجربه می کنند. بیش از یک سوم بیماران نشانه هاي نوروپاتی دردناك دارند. این نشانه ها معمولاً در شب بدتر و موجب اختلال خواب می شوند.
نشانه هاي دردناك در طی روز نیز اغلب کاهش توانایی فرد براي انجام فعالیت هاي روزمره را به دنبال دارد. ضعف عضلانی معمولاً خفیف است. ولی در برخی بیماران نوروپاتی حسی انتهاي عضو با ضعف و تحلیل رفتن بخش فوقانی عضو همراه می‌باشد. در این راستا بیش از هزاران سال از توسعه حمام هاي گیاهی پا در چین می گذرد در طب ایرانی نیز یکی از روش هاي مؤثر براي تسکین انواع مختلف درد، حمام پا می باشد. حمام پا روش سالم محبوب براي اوقات فراغت و پذیرفته در بسیاري از کشورهاي آسیایی هست.
از سال 1960 اثرات این روش مورد بررسی و تأئید شده است. طب سنتی چینی نوروپاتی محیطی حسی را به عنوان کاهش ذخیره خونی متعاقب رکود خون در عروق جانبی می داند که از دسترسی خون به اندام انتهایی جلوگیري و منجر به بی حسی و درد می شود.
حمام درمانی پا به نظر می رسد جریان خون را بهبود داده و با گشاد نمودن عروق خونی محیطی موجب افزایش درجه حرارت می شود. حمام درمانی در مقایسه با غوطه ور نمودن کل بدن، داراي کارآیی بیشتر و به صرفه تر بوده و نیازمند آمادگی کمتري است. در بیماران دیابتی نیز باعث ارتقا جریان خون می‌شود.. لذا با توجه به راحتی اجرا، دسترسی آسان و همگانی به آب گرم در منازل، می توان این روش را به عنوان یک راهبرد مکمل مراقبتی با یا بدون داروهاي مؤثر بر نوروپاتی براي بیماران مبتلا به دیابت پیشنهاد داد.
منبع:
فرحناز فرنیا و همکاران: تأثیر حمام گرم پا بر نوروپاتی محیطی در مبتلایان به دیابت ،فصلنامه علمی پژوهشی پرستاري دیابت زابل، بهار 1399
