راههای اندازه گیری قند خون
راههای اندازه گیری قند خون:
- کنترل قند خون توسط خود بیمار: (SMB) اصطلاح SMBG یعنی Glucose Blood Monitoring Self
به فرآیند کنترل قند خون توسط خود بیمار در خانه با دستگاهی به نام گلوکومتر گفته می شود. .این روش بسیار کم زحمت و نسبتا دقیق است. کنترل قند خون براي همه بیماران دیابتی و به طور خاص بیمارانی که انسولین دریافت میکنند، توصیه میشود.
- لزوم کنترل قندخون :کنترل قند خون مزایاي فراوانی دارد. براي مثال کنترل قندخون قبل و بعد از صرف غذا به بیمار کمک می کند تا میزان تاثیر مصرف غذا بر قندخون را دریابد، پی بردن به این مسئله، بیمار را در انتخاب وعده غذایی مناسب یاري می کند. فعالیت هاي بدنی نیز بر سطح قندخون تاثیر می گذارند. بنابراین می توان با کنترل منظم قندخون در زمان فعالیت، میزان انسولین دریافتی را تنظیم کرد.همچنین در زمان بیماري، با چک کردن قندخون، می توان به میزان انسولین مورد نیاز پی برد. این مسئله به بیمار و پزشک کمک می کند تا در مورد کم و زیاد کردن دارو در دوران بیماري تصمیم گیري صحیحی داشته باشند.
- دفعات کنترل قندخون در روز با دستگاه گلوکومتر تعداد دفعات و زمانی که باید قندخون را کنترل کنید به عوامل متعددي بستگی دارد، حتی ممکن است در هر روز الگوي خاص خود را داشته باشد. اغلب برنامه هاي خودکنترلی به تست کردن قند خون به صورت ناشتا و قبل از غذا، 2 ساعت پس از غذا، در زمان خواب، ساعت 3 صبح و زمانی که علائم و نشانه هاي افت قند خون را تجربه می کنید، توصیه می کنند. همچنین شما در مواقعی که تغییري در رژیم غذایی- دارویی خود داده اید، یا هنگامی که دچار یک استرس غیرمعمول و یا بیماري هستید و در سایر مواقع غیرمعمول مانند زمانی که فعال تر از همیشه هستید نیاز به کنترل بیشتر قند خون خود دارید. همچنین افرادي که از پمپ انسولین استفاده می کنند، و یا در اوایل تشخیص بیماري دیابت، نیاز است که قند خون به دفعات بیشتري کنترل گردد تا تاثیر دارو و میزان دقیق آن مشخص شود. به عنوان یک قانون کلی، انجمن دیابت آمریکا توصیه می کند که اکثر بیماران دیابتی نوع یک تست قند خون را 3 بار در روز یا بیشتر و زنان حامله اي که براي دیابت حاملگی، انسولین دریافت می کنند 2 بار در روز قند خون خود را چک کنند. لیکن این انجمن براي بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 که از انسولین استفاده نمی کنند، در این زمینه توصیه خاصی ندارد؛ اما به هرحال چک کردن قندخون اغلب به کنترل بیماري کمک می کند. توصیه میشود مقادیر اندازه گیري شده در یک جدول یادداشت شود و در زمان مراجعه به پزشک ارائه شود. پزشک میتواند از این جدول براي تنظیم دوز انسولین یا داروهاي مصرفی استفاده کند.
- دستگاه گلوکومتـر: دستگاه گلوکومتر وسیله اي براي تعیین میزان قندخون به خصوص براي بیماران دیابتی است. روش کار این وسیله به این صورت است که بیمار با سوراخ کردن نوك انگشت به وسیله سوزن، یک قطره خون خارج میکند. همان یک قطره کافی است که قندخون فرد به وسیله دستگاه اندازه گیري شود. گلوکومتر مزایاي زیادي دارد، مانند قابل حمل بودن، در دسترس بودن و سهولت استفاده. این دستگاه، معمولا به اندازه یک کف دست است. بعضی از انواع آن کمی کوچکتر و بعضی دیگر کمی بزرگتر هستند و با باتري کار میکنند. قندخون با نوار پلاستیکی که آغشته به مواد شیمیایی و یکبار مصرف است، اندازه گرفته میشود. واحد اندازهگیري قند در این دستگاهها، برحسب میلیگرم بر دسی لیتر یا میلی مول برلیتراست که در صفحه کوچک دستگاه گلوکومتر مشخص میشود. متوسط زمانی که طول میکشد تا میزان قندخون مشخص شود، بین 5 تا 60 ثانیه در مدلهاي مختلف، متفاوت و میزان خون مورد نیاز براي قرار دادن روي نوار گلوکومتر 3.0 تا 10 میلی لیتر است. البته مدلهاي قدیمی تر به میزان بیشتري خون نیاز دارند. در این دستگاهها حتی میتوان تاریخ و ساعت را هم تنظیم کرد. حافظه دستگاه میتواند نتایج قبلی قندخون را هم نشان دهد. حافظه بخش مهمی از دستگاه است که باعث میشود بیمار بتواند فهرستی از میزان قندخون خود در چند روز گذشته تهیه کند.
منبع: دانشگاه علوم پزشکی همدان - معاونت غذا و دارو
