روش هاي آزمایشگاهی تشخیص انواع دیابت

آزمایشهاي رایج براي تشخیص دیابت عبارتند از:

  1. اندازه گیري قند خون ناشتا (FBS)
  2. آزمایش تحمل گلوکز(OGTT)
  3. اندازه گیري قند خون غیرناشتا (BS)
  4. اندازه گیري HbA1C
  • اندازه گیري قند خون ناشتا (FBS)

براي انجام این آزمایش فرد آزمایش دهنده باید 8 ساعت ناشتا باشد. درصورتی که مقدار قند خون مساوي یا بیشتر از mg/dl  126 باشد، آزمایش یک بار دیگر انجام می شود و اگر در نوبت دوم نیز مقدار قند خون مساوي یا بیشتر از mg/dl 126 باشد، ابتلا به دیابت قطعی است. مقدار طبیعی قند خون در این آزمایش بین mg/dl 100- 70 است. اگر نتیجه ي آزمایش بین mg/dl 125-100 باشد  فرد آزمایش دهنده نه سالم است و نه بیمار که به این وضعیت اختلال قند ناشتا (IFG) می گویند.

 

اختلال قند خون ناشتا (IFG)

افراد مبتلا بهIFG  درمعرض خطر ابتلا به دیابت هستند و باید وزن خود را کاهش دهند. استفاده از رژیم غذایی سالم و انجام  فعالیت هاي ورزشی منظم و دائمی ضمن کمک به کاهش وزن، سبب کاهش قند خون خواهد شد.

  • آزمایش تحمل گلوکز (OGTT)

در این آزمایش ابتدا مقدار gr 75 گلوکز محلول در آب به فرد آزمایشدهنده میدهند و دو ساعت پس از مصرف این محلول قند خون را اندازه می گیرند. اگر مقدار قند خون مساوي یا بیشتر از mg/dl 200 باشد، ابتلا به دیابت قطعی است و لازم نیست آزمایش دوباره تکرارشود. درصورتی که مقدار قند خون کمتر از  mg/dl 140 باشد، نتیجه ي آزمایش طبیعی قلمداد می شود. اگر مقدار قند خون بین  mg/dl 199-140باشد، فرد آزمایش دهنده دچار اختلال تحمل گلوکز(IGT ) است.

اختلال تحمل گلوکز(IGT) و اختلال قند ناشتا(IFG)

IGT همانند IFG  وضعیتی است که شخص نه سالم است و نه بیمار، اما درصورت عدم رعایت دستورهاي بهداشتی مانند کاهش وزن، درمعرض خطر ابتلا به دیابت قراردارد.

افراد مبتلا به  IGT نیز باید از دستورهاي تغذیه اي بهداشتی پیروي کنند و فعالیتهاي ورزشی مستمر و منظم را در برنامه ي روزانه ي خود قراردهند تا ضمن کاهش وزن، مقدار قند خون خود را در محدوده ي طبیعی نگهدارند.

  • اندازه گیري قند خون غیرناشتا(BS)

درصورتی که فرد آزمایش دهنده ناشتا نباشد، آزمایش انجام می شود و اگر قند خون کمتر از mg/dl200 باشد، نتیجه ی  آزمایش طبیعی است و شخص سالم است. اگر مقدار قند خون مساوي یا بیشتر از mg/dl200 باشد، و علائم کلاسیک دیابت(پرنوشی،پرادراري و پرخوري) وجود داشته باشد، شخص آزمایش دهنده مبتلا به دیابت است. آزمایش قند غیرناشتا معمولاً براي تشخیص دیابت مورد استفاده قرار نمی گیرد.

  • آزمایش HbA1C

این آزمایش بهترین روش براي بررسی وضعیت کنترل قند خون طی سه ماه گذشته است.

افراد پره دیابتیک چه کسانی هستند؟

افرادي که قند خون ناشتا در آنها mg/dl125-100 است، اختلال قند ناشتا IFG  دارند و کسانی که در آزمایش تحمل قند دو ساعت پس از مصرف gr75 گلوکز ، قند خون آنها mg/dl 199-140 باشد، اختلال تحمل گلوکز  IGT دارند. مجموعه افرادی که مبتلا به IGT  یا  IFG هستند ، پره دیابت نامیده می شوند. این افراد درمعرض خطر محسوب شده و باید سالانه جهت انجام آزمایش خون به پزشک ارجاع شوند.

آزمایش IFG = mg/dl 125- 100

آزمایش OGTT  پس از gr 75 گلوکز                    mg/dl 199- 140 =  IGT

منبع:

 دکتر علی اکبر سیاري: دستورالعمل ارائه خدمات وراهنماي آموزشی پیشگیري و کنترل بیماریهاي غیرواگیر در نظام مراقبت هاي اولیه بهداشتی بر اساس IraPEN پروتکل ویژه بهورز/مراقب سلامت،1394

نظرات