آنچه که در درمان یك بیماری مزمن چون دیابت دارای اهمیت است علاوه بر کنترل علایم بیماری، بهبود کیفیت زندگی بیمار است.زحمتی که یک کودک با بیماری مزمن چون دیابت تحمیل می کند مسئله ای است که تنها از دیدگاه پزشك قابل شناسایی نبوده و با آنچه مادر کودک بیمار احساس می کند بستگی دارد. بنابراین شناسایی عوامل مراقبتی کودکان مبتلا به دیابت ضروری به نظر می رسد.
دیابت کیفیت بالقوه زندگی کودکان را تهدید می کند به طوری که کلیه ارگان بدن، سبك زندگی، شخصیت و عاطفه کودک و خانواده را تحت تاثیر قرار می دهد . عوامل شناختی، رفتاری، هیجانی و اجتماعی متفاوتی در سیر بیماری دیابت در کودکان نقش دارد. برای کودکان پذیرش مشکلات این بیماری در طول زمان دشوار است . پائین بودن سطح انرژی، عدم پیشرفت تحصیلی و استرس های بسیار در زمنیه استفاده از انسولین در گروه کودکان دارای دیابت مشاهده شده است . همزمانی این نشانه ها با سختی های کنترل بیماری و رعایت رژيم غذایی، زندگی سختی را برای کودکان دارای بیماری دیابت ایجاد می کند. هر چند بیشتر این کودکان به خوبی با محدودیت های بیماری خود کنار می آیند، اما برخی از آنها در این زمینه مشکلاتی دارند برای مثال در مورد تست قند خون و رگ گیری هر چه سن کودکان کمتر باشد اثرات منفی و ترس بیشتری برایشان به همراه دارد .
یکی از مشکلات روانشناختی که کودکان مبتلا به دیابت با آن روبرو هستند افسردگی است، از آنجا که این بیماران اغلب از عوارض کوتاه مدت و طولانی بیماری اطلاع ندارند، اما اختلالات خلقی مانند افسردگی در این بیماران وجود دارد و کودکان مبتلا به دیابت با تغییرات وسیع در شیوه زندگی روبه رو می شوند که به شرایط تهدیدکننده و ناتوانی آنها منجر می شود و اضطراب زیادی را تجربه می کنند.
مهم ترین عامل کنترل این بیماری مزمن، عواملمراقبتی است چرا که یکی از ویژگی های منحصر به فرد دیابت نو ع1، ماهیت مترقی آن و تأثیر آن بر زندگی کودکان و خانواده آنهاست . تمام خانواده تحت تاثیر مدیریت کودک دیابتی قرار دارند. این مدیریت مستلزم آگاهی مستمر است و چالش های زیادی را برای والدین ایجاد می کند، زیرا آنها هیچ تصویر روشنی از نقش خود به عنوان ارائه دهنده مراقبت ندارند . آنها همچنین در معرض منابع بالقوه متعدد استرس قرار دارند و مادران بیش از سایر اعضای خانواده که در معرض مشکلات روانی هستند تحت تأثیر قرار می گیرند. منظورازعواملمراقبتی، تزریق صحیح و به موقع انسولین، رعایت رژیم غذایی، فعالیت های جسمی مناسب، شناسایی نشانه های هیپرگلیسمی و افزایش کیفیت زندگی است . عواملمراقبتی منجر به بهبود سلامت عمومی بیمار، شرکت فعالانه در روند مراقبت و در نهایت کاهش هزینه های درمانی خواهد شد . مادران مسئولیت مهمی در توسعه عوامل مراقبتی کودکان از همان ابتدای تشخیص بیماری دارند .مروری بر نتایج تحقیقات حاکی اسات که خانواده ها مخصوصاً مادر بر عوامل مراقبتی کودکان مبتلا به دیابت تاثیر به سزایی دارند و الگوی سازگاری والدین و مادران می تواند برآیند سلامتی کودکان مبتلا به بیماری های مزمن همچون دیابت را تحت تاثیر قرار دهد.
با عنایت به مطالب فوق مبنی بر افزایش روز افزون کودکان مبتلا به دیابت و تاثیرات منفی بسیار زیاد آن بر فرد،خانواده و جامعه، کشف راه های کنترل بیماری و عوامل تسهیل کننده آن امری ضروری بنظر می رسد و همچنین با در نظرگرفتن اهمیت عوامل مراقبتی کودکان مبتلا به دیابت، فراهم کردن محیط و امکانات لازم برای کمك به آنها در همه زمینه ها ضرورت دارد .
عواملاصلی موثربربرنامهمراقبتیکودکانمبتلابهدیابت، عوامل مربوط به عوامل فردی، عوامل خانوادگی و مسائل آموزشی بر کودک مبتلابه دیابت است.شناخت عوامل مراقبتی در کودکان مبتلا به دیابت می تواند زمینه ساز اتخاذ تدابیر حمایتی و درمانی را برای آنها فراهم آورد و درک تجربیا ت این مادران توسط متخصصان بهداشت برای ارتقای کیفیت مراقبت ضروری است .
منبع :
خدیجه بلکامه و همکاران : شناسایی عوامل مراقبتی کودکان مبتلا به دیابت بر اساس تجارب زیسته مادران آنها : تحقیق پدیدار شناختی، مجله تحقیقات علوم رفتاری، بهار1402،دوره ی21، شماره 1
