امروزه ديابت يكي از شايع ترين بيماري هاي اندوكرين و همچنين يكي از علل مهم مرگ و مير در سراسر جهان است. شواهدي از اختلالعملكردتيروييد در مبتلايان به ديابت نوع ٢ وجود دارد كه باعث پيش آگهي ضعيف تر در بيماران ديابتي مي شود.
مطالعات اپيدميولوژيك نشان دهنده ي وجود ارتباط ژنتيكي در ديابت و اختلالات تيروئيدي مي باشد. اختلال عملكرد تيروئيد طيفي از اختلالات غده تيروئيد است كه به صورت پركاري تيروئيد يا كم كاري تيروئيد ظاهر مي شود و در سطوح گردشي هورمون محرك تيروئيد منعكس مي شود. اختلالات تيروئيد در جمعيت عمومي شايع است و بعد از ديابت به عنوان شايع ترين وضعيتي كه سيستم غدد درون ريز را تحت تاثير قرار مي دهد، در رتبه دوم قرار دارد. در نتيجه معمولاً يك فرد به بيماري تيروئيد و ديابت مبتلا مي شود.
بيماريهاي تيروئيدي يكي از اختلالات بسيار شايع بوده كه حتي نوع تحت باليني آن مي تواند باعث ديس ليپيدمي و اختلالات قلبي- عروقي شده و در افراد ديابتي در نهايت باعث تشديد عوارض ناشي از هيپرگليسمي شود.
در مطالعات شيوع اختلالات تيروئيدي در بيماران ديابتي نوع2 بین 4/8 تا 4/31 درصد بوده است كه عمدتا از نوع هايپوتيروئيدي مي باشد. از سوي ديگر، شواهدي از اختلال عملكرد تيروييد از جمله افزايش سطح و كاهش سرمي هورمون محرك تيروييد(TSH) و کاهش هورمون هاي تيروييد در مبتلايان به ديابت نوع ٢ به دست آمده است. فرآيندها و مسيرهاي واسطه اي متابوليسم كربوهيدرات ها، پروتئين ها و ليپيدها تقريبا در تمام بافت ها تحت تاثير هورمون هاي تيروئيدي قرار مي گيرند.
كاهش چربي خون، مقابله با تجمع كلسترول و افزايش متابوليسم بدن از اثراتهورمون هايتيروئيدي است. در شرايط هيپرگليسمي، برونده هورمون هاي تيروئيدي تغيير مي كند كه مي تواند باعث تغييرات متابوليك و آنزيمي در سطح سلولي و تغيير عملكرد طبيعي سلول هاي مختلف بدن شود. چنين تغييرات متابوليكي ناشي از اختلال عملكرد تيروئيد مي تواند به بدتر شدن وضعيت كنترل قندخون و در نتيجه تشديد بيماري ديابت منجر شود.
اختلالعملكردناشناخته تيروئيد ممكن است كنترل متابوليك را در بيماران ديابتي تغيير دهد و همچنين ممكن است خطر بيماري هاي قلبي عروقي موجود را افزايش دهد. تشخيص و درمان اختلال تيروئيد در بيماران مبتلا به ديابت ممكن است به كنترل قند خون، كاهش خطر بيماري هاي قلبي عروقي كمك كند. بنابراين، با توجه به اينكه عدم تشخيص و درمان اختلالات تيروئيدي در بيماران ديابتي با اختلال در كنترل متابوليك موجب افزايش موربيديتي و مورتاليتي ديابت مي شود، غربالگريمنظمبراياختلالاتتيروئيدي در همه ي بيماران ديابتي اين امكان را ايجاد مي كند كه در مراحل اوليه اختلال تيروئيد، براي درمان آن اقدام گردد.با توجه به روند افزايشي ابتلا به ديابت و عوارض ناشي از آن و همراهي موردي چون اختلالات چربي خون نظارت منظم بر عملكرد تيروئيد در بيماران مبتلا به ديابت نوع ٢ توصيه مي شود.
منبع :
نسیم کریمی و همکاران : بررسي عملكرد تيروييد در بيماران مبتلا به ديابت نوع ٢ در سال 1400- 1398، فصلنامه علمي پژوهشي پرستاري ديابت زابل، سال ١٠ ، شماره ٣، تابستان1401، صفحات: 1923-1910
