عوارض انسولين(قسمت اول)
عوارض ناشي از انسولين مي تواند منجر به عدم كنترل مناسب قند خون و گاهي قطع مصرف توسط بيمار گردد. از طرفي عوارض ناشي از انسولين گاهي مي تواند بسيار جدي و حتي تهديد كننده حيات باشد. لذا شناخت و راه هاي برخورد با اين عوارض از اهميت بالايي برخوردار است. از عوارض انسولين مي توان به هيپوگليسمي، افزايش وزن، ليپو ديستروفي، ادم، هيپوتانسيون وضعيتي اشاره كرد. با استفاده از انسولين هاي مناسب تر و تكنيك هاي تزريق صحيح و ساير اقدامات مي توان از بسياري از اين عوارض پيشگيري نمود.
هيپوگليسمي:
مهمترين عارضه درمان با انسولين كاهش سطح قند خون است . شايع ترين علت هيپوگليسمي، عدم مصرف وعده غذايي به دنبال تزريق انسولين، تغيير زمان مصرف غذا، افزايش دوز انسولين، ورزش برنامه ريزي نشده، عدم تنظيم دوز انسولين پس از يك دوره موقت افزايش آن به دليل بارداري يا بيماري، نارسايي كليه و مصرف زياد الكل است .
حملات تكراري و حتي خفيف هيپوگليسمي سبب كاهش پاسخ سمپاتيك در برابر هيپوگليسمي و تغييرآستانه علائم عصبي (نوروگليكوپنيك مغزي ) مي شود. از طرفي وجود هم زمان نوروپاتي اتونوم سبب اختلال ترشح كاتكولامين ها مي گردد. با آموزش علائم هيپوگليسمي به بيماران و تأكيد بر انجام تست قند خون در زمان بروز علائم، مي توان از بروز هيپوگليسمي شديد پيش گيري كرد. اما در بيماران با نوروپاتي اتونوم كه متوجه علائم هيپوگليسمي نمي شوند بهتر است سطح قندخون در مقادير بالاتر حفظ شود.
افزايش وزن:
از ديگر عوارض درمان با انسولين افزايش وزن است. بهبود كنترل قند خون سبب كاهش دفع گلوكز در ادرار مي شود. به علاوه افزايش مصرف مواد غذايي جهت پيشگيري يا درمان افت قند خون در افزايش وزن ناشي از درمان با انسولين نقش دارند. افزایش وزن حدود5 -3كيلوگرم با مصرف انسولين و بهبود كنترل قند گزارش شده است . ميزان افزايش وزن به مقدار كنترل قند خون اوليه، طول مدت مصرف انسولين، نوع رژيم انسولين مصرف شده و نوع داروي خوراكي كاهش دهنده قند همراه با انسولين بستگي دارد. اثر افزايش وزن ناشي از انسولين در كنترل ديابت و عوارض آن مشخص نيست. افزايش وزن سبب افزايش دور شكم و احتمالا افزايش چربي احشايي مي شود. افزايش وزن را مي توان با رعايت رژيم غذايي،کاهش داد.
منبع:
عادله بهار و همکاران: عوارض ناشي از مصرف انسولين و نحوه برخورد با آنها، مجله تعالي باليني. آموزشي- پژوهشي، دوره اول شماره ۲(16-2).
