نفروپاتی
نفروپاتي دیابتي یک عامل موثر بروز نارسایي کلیه است
مراحل پیشرفت نفروپاتي با شروع از میكروآلبومینوری و بعد ماکروآلبومینوری مشخص مي گردد. نفروپاتي ديابتي تقريباً بزرگترين علّت منفرد مرحله نهايي نارسايي كليوي End-stage))در كشورهاي غربي است. در زمان تشخیص اولیه ی دیابت نوع 1، هیچ ناهنجاری قابل توجه هیستولوژیکی در کلیه وجود ندارد، اما در این مرحله ، میزان جریان خون کلیه و میزان فیلتراسیون گلومرولی افزایش می یابد . بعد از سه سال از زمان تشخیص، تغییرات هیستولوژیکی نظیر افزایش ماتریکس مزانژیال و افزایش ضخامت غشای پایه ی گلومرو لی اتفاق می افتد و حدود 15 سال بعد از تشخیص دیابت نوع،1 آلبومینوری اتفاق می افتد و میزان جریان خون کلیه و فیلتراسیون گلومرو لی افزایش می یابد و به مقدار طبیعی باز می گردد.
میکروآلبومینوری(دفع آلبومین به میزان 300-30 میلی گرم ) در نمونه ی ادرار 24 ساعته ، روش استاندارد تشخیصی و به عنوان اولین شاخص آزمایشگاهی تشخیص بیمار ی کلیوی ناشی از دیابت است .نسبت آلبومین به کراتینین یک نمونه ی ادرار صبحگاهی، همبستگی خوبی با میزان دفع آلبومین در ادرار 24ساعته دارد و به طوردقیقی وقایع کلیوی را پیش بینی می کند .از آن جایی که این آزمایش{آلبومین به کراتینین تصادفی(Random ) ادرار }به راحتی قابل انجام است، به عنوان اولین آزمایش غربالگری نفروپاتی در بیماران مبتلا به دیابت بکار می رود. در این آزمایش، میکروآلبومینوری به میزان300-30 میلی گرم آلبومین به گرم کراتینین تعریف می شود.
علائم نفروپاتی دیابتی
- باد کردن ( ورم کردن) صورت ، اندام ها و پاها
- اضافه وزن غير ارادي
- کاهش اشتها
- از دست دادن وزن غيرارادي( بخاطر از دست دادن پروتئين بدن)
- تهوع ، استفراغ
- خستگي ، حال عمومي بد ، سردرد ، سکسکه هاي مکرر، خارش بدن
- فشار خون بالا
- افزايش دفع آلبومين و پروتئين در ادرار
کنترل دقیق قند خون با انسولین در دیابت نو ع1 در مرحله ی میکروآلبومین وری از پیشرفت به سمت نفروپاتی دیابتی واضح جلوگیری می کند . ژنتیک، بعنوان یک عامل مهم مستعد کننده ی ابتلا به نفروپاتی دیابتی شناخته شده است ، اما تماس بافت ها به صورت مزمن با قند بالای خون عامل خطر اصلی است .بهبود کنترل قند خون، به طور واضح باعث کاهش خطر عوارض میکروواسکولار در افراد مبتلا به دیابت نو ع1 می شود و همچنین، به کاهش خطر ابتلا به آترواسکروزیس و عوارض ماکروواسکولار نیز در ارتباط است. این عوامل ، اهمیت کنتر ل مناسب قند خون بر ای کاهش خطر ایجاد عوارض ناشی از دیابت نوع1 را روشن می کند و شواهد اپیدمیولوژیک مطرح کننده ی آن است که بدون پیشگیری موثر و برنامه های کنتر ل بیماری، بار بیماری دیابت در سطح جهان به افز ایش خود ادامه خواهد داد.
نفروپاتي ديابتي تنها باعث نارسايي پيشرونده كليوي نشده ، بلكه باعث ناخوشي و مرگ و مير ناشي از بيماري عروقي مغز و بيماري عروق محيطي به ويژه در بيماران مبتلا به ديابت نوع 2 نيز شده و اغلب آنها به جاي نارسايي كليوي، به خاطر بيماري آترواسكلروتيك جان مي سپارند. بنابراين، نفروپاتي ديابتي را همراه با ساير علل نارسايي مزمن كليوي ميتوان به عنوان وضعيتي ناشي از آترواسكلروز تسريع شده در نظر گرفت. نفروپاتي ديابتي با افزايش شديد بروز آترواسكلروز همراه ميباشد . پروتئينوري شاخصه اصلي نفروپاتي ديابتي بوده و اندازهگيري ساليانه پروتئينوري جهت تشخيص آن، لازم مي باشد . در زودرس ترين مرحلة قابل تشخيص از لحاظ باليني دفع ادراري پرو تئين به مقادير بين 300-30ميليگرم در روز افزايش مي يابد. جمعیت زیادی از افرادی که برای آنها تشخیص دیابت تیپ 1 گذاشته مي شود در مدت کوتاهي بعد از تشخیص بیماری، دچار میكروآلبومینوری یا نفروپاتي آشكار ميشوند و این به علت تشخیص دیرهنگام بیماری دیابت ميباشد. حدود50 % از موارد جدید تازه تشخیص داده شده دیابت تیپ 1 از مدتها قبل به بیماری کلیوی ناشي از دیابت مبتلا شده و حدود40-30 % حدوداً 10 سال بعد از دیابت دچار نفروپاتي دیابتي ميشوند. 40-20 % افرادی که دیابت تیپ دو و میكرو آلبومینوری دارند به سمت نفروپاتي آشكار پیشرفت ميکنند و20 سال بعد حدود % 20 این افراد دچار نارسایي کلیه ميشوند. میكروآلبومینوری تا حد زیادی پیشرفت نفروپاتي دیابتي را در هر دو نوع دیابت تیپ یک و دو پیشگویي ميکند. میكرو آلبومینوری هم چنین پیش گویي کننده قوی مرگ و میر عمومي قلبي عروقي ونیزعوارض قلبي عروقي در بیماران مبتلا به دیابت به شمار مي رود و به عنوان یک نشانه کاردیوواسكولر هم در نظر گرفته مي شود . شایعترین علت نارسایي کلیه در آمریكا و اروپا و بسیاری از کشورهای در حال توسعه نفروپاتي دیابتي ميباشد که به تنهایي منجر به صرف مبلغ بیش از 4 میلیارد دلار در سال در ایالات متحده مي شود .
بیماران دیابتي که دیالیز مي شوند در مقایسه با افرادی که به این بیماری مبتلا نیستند در سال اول 22 % و در سال پنجم 15 مورتالیته بالاتری نسبت به بیماراني که دیالیز نمي شوند دارند . از آن جا که سوروایوال بیماران دیابتي که دیالیز مي شوند از بیماران غیر دیالیزی کمتر مي باشد، بدین ترتیب اهمیت پیشگیری از نفروپاتي دیابتي مشخص مي شود.
راههای پیشگیری از ایجاد نفروپاتی در افراد دیابتی
در مراحل اولیه گرفتاری کلیوی در بیماران دیابتی و زمانیکه دفع پروتئین هنوز کم است:
- کنترل دقيق قند خون
- کنترل فشار خون
- در مراحل پیشرفته تر که دفع پروتئین زیاد شده:
- کنترل دقيق قند خون
- محدوديت مصرف پروتئين
- کنترل فشار خون در کند شدن روند بيماري مؤثر است اما روند بيماري را متوقف نخواهد کرد.
راههای درمان نفروپاتی دیابتی
در مرحله نفروپاتی دیابتی خفیف:
کنترل فشار خون و کنترل قند خون کمک کننده است.
اما در مراحل پیشرفته:
دياليز تنها راه درمان است.
منبع:
شكوفه بنكداران و همکاران : بررسی عوامل موثر بر درگيري كليوي در بيماران ديابتی نوع دو، مجله دانشكده پزشكي دانشگاه علوم پزشكي مشهد، سال 95 ، شماره 4، 114- مهر- آبان 95 ، صفحه224-215
احسان نزاكتي و همکاران: تعيين شيوع نفروپاتي ديابتي و عوامل مرتبط برآن در شاهرود، مجله علوم پزشكي دانشگاه آزاد اسلامي، دوره 25 ، شماره 1، بهار 94 ، صفحات 65 تا 70
ندا مستوفی زاده و همکاران: بررسی فراوانی نفروپاتی دیابتی در کودکان و نوجوانان مبتلا به دیابت نوع1،مجله دانشکده پزشکی اصفهان،سال سی و هفتم/شماره ی 529 /هفته ی اول مرداد 1398
