نقش خودمراقبتی در کنترل بیماری دیابت
دیابت چهارمین علت مرگ و میر در جهان در اثر بیماری ها بوده و هزینه های فراوانی را به جوامع و سیستم بهداشت و درمان تحمیل می کند. با پیشرفت بیماری دیابت، طیف گسترده ای از عوارض غیرقابل برگشت در بیمار ظهور می یابد.در نتیجه خودمراقبتی و کنترل قندخون در محدوه طبیعی جهت پیشگیری از بروزعوارض ناتوان کننده دیابت ضروری به نظر می رسد.
خودمراقبتی فرآیندي است که در آن، بیمار از آگاهی ها و مهارت هاي خود براي انجام رفتارهاي توصیه شده به وي بهره گیري می نماید. بنابراین بیماران نه تنها بایستی قادر باشند، اطلاعات کافی در زمینه بیماري خود و چگونگی انجام مراقبت هاي لازم را کسب کنند؛ بلکه بایستی بتوانند از دانسته هاي خود در موقعیت ها و شرایط مختلف استفاده لازم را ببرند. در واقع بیماران براي خودمراقبتی و مدیریت بیماري خود، نیازمند دریافت اطلاعات صحیح و معتبر براي درک وضعیت خود و همچنین همکاري در برنامه هاي خودمراقبتی هستند . خودمراقبتی در دیابت یکی از مهمترین عوامل براي تحت کنترل درآوردن این بیماري می باشد. خودمراقبتی فرآیندي فعال است که بیماران مبتلا به دیابت براي کنترل مطلوب بیماري خود، باید به صورت روزانه به انجام آن مبادرت ورزند. این فرآیند شامل پیروي از رژیم غذایی مناسب، مصرف به موقع دارو، خود پایشی قند خون یا ادرار، انجام فعالیت هاي منظم بدنی و مراقبت از پاها است .
فدراسیون بین المللی دیابت توصیه می کند بیماران براي کنترل مطلوب قند خون تدابیر خودمراقبتی شامل: پیروي از یک رژیم غذایی سالم، مصرف منظم داروها، فعالیت ورزشی منظم و پایش قند خون را به کار گیرند. خودمراقبتی، افراد را ملزم می کند که از خودشان مراقبت کنند و از میان گزینه هاي ارائه شده توسط پزشک در مورد مراقبت از خود تصمیم گیري نمایند.ارتقاي خودمراقبتی با آموزش امکان پذیر است و آموزش به بیمار جزء اساسی درکنترل دیابت می باشد.
با توجه به تأثیر فعالیت هاي خودمراقبتی در تعیین سطوح قند خون و نتایج بیماري دیابت، مهمترین عامل زمینه ساز مرگ ومیر بیماران دیابتی و از علل عمده شکست برنامه هاي بهداشتی و درمانی مرتبط با این بیماري، عدم انجام خودمراقبتی می باشد.همچنین تحقیقات متعدد نشان داده اند که حمایت از خودمراقبتی نتایج سودمندي همانند بهبود سلامتی وارتقاي کیفیت زندگی، افزایش رضایت بیماران، کاهش هزینه هاي سلامت، منطقی شدن استفاده از خدمات، مدیریت بهتر علائم بیماري و افزایش امید به زندگی را به دنبال خواهد داشت.
منبع:
رحمن پناهي و همکاران: بررسي توان خودمراقبتي و برخي از عوامل مرتبط با آن در بيماران مبتلا به ديابت نوع 2 مراجعه كننده به كلينيك ديابت بيمارستان توحيد شهر سنندج در سال1395، فصلنامه بهداشت در عرصه،دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي- دانشكده بهداشت و ايمني، دوره 7 شماره 3، پائيز 1398 ، صفحات 40 تا 48.
مهناز صلحی و همکاران: بررسی رابطه رفتارخودمراقبتی با منبع کنترل سلامت در افراد مبتلا به دیابت نوع دو، مجله علوم پزشکی رازي دوره 23 ، شماره 146 ، مرداد1395.
