پنج ایده اساسی برای کنترل رفتار فرزندتان

درخواست کردن : درخواست کردن از کودک کار بسیار راحت و اثر گذار و در عین حال از نظر او بسیار دلپذیر است . بهتر است والدین درخواست خود را با مهربانی و در عین حال با قاطعیت مطرح نمایند . اولین پیام درخواست کردن برای کودک این است که به او احترام می گذارید . دومین پیامش این است که تأیید می کنید او هم می تواند نظر دهد و سومین پیام آن این است که به او نشان می دهید مسئول رفتار خود باشد . چنین کودکی سهل انگار بار نمی آید و در آینده شخصیتی مقتدر و در عین حال محترمانه خواهد داشت .

دستور دادن : بعضی وقت ها دستور دادن لازم است اما وقتی قدرت انتخاب دارید درخواست کردن مؤثرتر است .اگر درخواست ها مؤثر نشدند دستور دادن لازم می شود .اگر می خواهید از دستور دادن استفاده کنید باید مقتدرانه عمل کنید .استفاده از این روش باید تا جایی که امکان دارد به حداقل برسد . بدون تردید مهربانی توأم با جدیت به مراتب اثر گذارتر از دستوردادن محض است .

تماس آرام جسمی : میخواهید دختر سه ساله شما نزدتان بیاید . از او تقاضا کنید (بیا اینجا عسلم) و او جواب نه می دهد . دوباره دستور می دهید (همین الان بیا اینجا )و او دوباره جواب نه می دهد .ممکن است کنترل تان را از دست بدهید و بخواهید او را تنبیه کنید اما به جای تنبیه بلند می شوید و او را آرام به طرف خود می کشید .اگر لجبازی کرد می فهمید که ساز مخالفت را می زند در غیر این صورت فقط می خواسته نه بگوید و قصد دیگری نداشته است .

تنبیه : تنبیه منفی ترین و در عین حال دشوارترین روش کنترل رفتار است .تنبیه باید منصفانه بوده و با رفتاری که از کودک سر زده و همچنین با شخصیت او تناسب داشته باشد . مثلا فرستادن کودک به اتاق خودش ممکن است برای یکی ناخوشایند باشد . هدف تنبیه باید اصلاح رفتار باشد نه خالی کردن عقده ی والدین . تنبیه روش اصولی برای تقویت رفتار مطلوب نیست و در موارد بسیار نادری می توان از آن بهره گرفت .

اصلاح رفتار: در این روش می توان از تقویت مثبت (در اختیار قرار دادن یک عامل انگیزشی )و تقویت منفی (محروم کردن از یک عامل انگیزشی )استفاده کرد .اصلاح رفتار همیشه مؤثر نیست و مانند روش تنبیه باید از آن خیلی کم استفاده کرد .استفاده بیش از حد از این روش زمینه ی شرطی شدن رفتار را فراهم نموده و به کودک یاد می دهد که از همین روش در مورد پدر و مادرش هم استفاده کند. با وجود گرفتاری های این روش ممکن است بپرسید چرا آن را به عنوان یکی از پنج روش پیشنهاد کرده ایم . دلیلش این است که آن می تواند برای اصلاح برخی از رفتارها که مدام تکرار می شوند و همچنین در مورد برخی از کودکان جنگ طلب سودمند باشد .

منبع :

دکتر گری چاپمن و راس کمپل: کتاب 5 زبان عشق در تربیت کودکان ، نشر زندگی شاد ، چاپ اول1392