بیمارى دیابت روى چشم و بینایى به طرق مختلف تاثیر مى گذارد از جمله ایجاد اختلال در بینایى، کاتاراکت (آب مروارید) در سنین پایین، آب سیاه (گلوکوم)، تاثیر روى عصب بینایی، فلج موقت عضلات خارج چشمى و دوبینى. ولى مهم ترین و شایع ترین این عوارض، تاثیر روى پرده چشم (شبکیه) است.
دیابت چگونه روى پرده چشم (شبکیه) تاثیر مى گذارد؟
بیمارى دیابت بر روى عروق پرده چشم تاثیر گذاشته و باعث خونریزى در پرده چشم و نشت مواد داخل رگ به روى شبکیه (ایجاد ورم پرده چشم) و در نهایت سبب به وجود آمدن عروق جدید روى پرده چشم مى شود. این عروق جدید نیز مى توانند سبب خونریزى در داخل حفره چشم شوند.
چه عواملى سبب تشدید ضایعات دیابت در چشم مى شوند؟
هر چقدر که مدت زمان ابتلا به دیابت بیشتر باشد، بروز ضایعات در چشم بیشتر است، طورى که 80 درصد افرادى که 15 سال یا بیشتر از ابتلا به دیابت آنها مى گذرد، درجاتى از درگیرى شبکیه را دارند. سایر عوامل خطر براى بروز این ضایعات در چشم شامل فشار خون بالا، کم خونى (آنمى)، بیمارى هاى کلیوى، حاملگى و افزایش چربى هاى خون است.
چگونه مى توان از بروز ضایعات چشمى در جریان دیابت جلوگیرى کرد؟
درمان قاطع براى پیشگیرى از این ضایعات وجود ندارد، ولى ثابت شده است که کنترل دقیق قند خون مى تواند بروز این ضایعات را به تعویق بیندازد.
علاوه بر کنترل دقیق قند خون، انجام ورزش منظم، کنترل فشار خون، حفظ وزن مناسب بدن و پرهیز از استعمال دخانیات هم مى توانند به جلوگیرى از بروز عوارض چشمی دیابت کمک کنند.
چگونه مى توان به بروز ضایعات چشمى در اثر دیابت پى برد؟
نکته مهم این است که در مراحل ابتدایى درگیرى چشم در دیابت، هیچ علامت خاصى وجود ندارد و کاهش دید جزء علائمى است که در مراحل پیشرفته بیمارى دیده مى شود. به همین علت لازم است که معاینات منظم توسط چشم پزشک صورت بگیرد، زیرا تشخیص به موقع و درمان سریع مى تواند از پیشرفت ضایعات جلوگیرى کرده و بینایى بیمار را حفظ کند.
معاینات چشمى در چه فواصلى باید انجام شود؟
در مواردى که دیابت نوع دو در سن بالای 35 سال وجود دارد، در همان بدو تشخیص دیابت، معاینات چشمى لازم است و در صورتى که دیابت نوع اول باشد (سن زیر 35 سال) 10 سال پس از تشخیص دیابت، اولین زمان معاینه خواهد بود و در هر دو مورد، در صورتى که علائمی دال بر گرفتارى شبکیه وجود نداشته باشد، معاینات باید هر سال انجام شود و در صورتى که ضایعاتى در سطح شبکیه توسط چشم پزشک مشاهده شود، بنا به صلاحدید پزشک هر 4 تا 6 ماه یک بار این معاینات تکرار خواهد شد. در هر بار معاینه براى دیدن کامل پرده چشم (شبکیه) از قطره هاى مخصوص استفاده مى شود که مردمک (سیاهى) چشم را بزرگ تر از حد معمول مى کند و دید چشم مدت 4 تا 6 ساعت مختل خواهد بود.
چه آزمایشاتى در این موارد انجام مى شود؟
مهم ترین تستى که در جریان دیابت ممکن است انجام شود آنژیوگرافى است که بر خلاف آنژیوگرافى قلب، روش ساده اى است، به طورى که ماده فلورسئین در یکى از رگ هاى روى دست (ساعد یا بازو) تزریق مى شود و سپس دوربینى که در جلوى چشم بیمار قرار گرفته است، عکس هایى را از روى سطح شبکیه مى گیرد. این کار به پزشک کمک مى کند که متوجه شود چه نواحى اى از شبکیه را مى تواند با لیزر درمان کند.
چه درمان هایى براى عوارض چشمى دیابت وجود دارد؟
یکى از درمان هاى مهم و اصلى براى دیابت، انجام لیزر براى عوارض دیابت روى شبکیه است. لیزر براى مواردى انجام مى شود که یا تورم شدیدى در ناحیه لکه زرد چشم وجود دارد، و یا عروق خونى زیادى بر روى سطح شبکیه تشکیل شده است. نکته مهم در این قسمت این است که لیزر غالبا باعث افزایش دید نمى شود و انجام لیزردرمانى غالبا براى حفظ بینایى است و مى تواند سبب جلوگیرى از نابینایى در 80 درصد از بیماران شود.
در مواردى که خونریزى شدید در داخل کره چشم وجود داشته باشد و یا عروق جدید سبب ایجاد پارگى و جداشدگى پرده چشم شده باشد، انجام عمل جراحى (ویتروکتومى) به بهبود بینایى چشم کمک مى کند.
بابالارفتن قندخون در افراد دیابتی و باپیشرفت این بیماری در بدن فرد مبتلا به بیماریهای زیادی گرفتار می شود از جمله عوارض دیابت ،دیابت چشمی است که اغلب باعث کم بینائی یا نابینائی فرد مبتلا می شود
بيماري قند (ديابت) يکي از بيماريهاي نسبتا شايع و جدي است که بعلت بالا بودن ميزان قند خون در طولاني مدت سبب تغييراتي در عروق خوني تمام اعضاي بدن مي شود که اين تغييرات باعث عوارض کوچک و بزرگ در ارگانهاي حياتي مانند مغز، قلب، کليه، چشم و ديگر اعضاي بدن مي گردد که نهايتا ممکن است به مشکلاتي همچون سکته مغزي، سکته و نارسايي قلبي، نارسايي کليوي، و نابينايي منجر گردد.
گرفتاري چشمي بيماري قند يکي از علل عمده نابينايي و يا کم بينايي، هم در کشورهاي پيشرفته و هم در کشورهاي غير پيشرفته مي باشد. متاسفانه شيوع عوارض چشمي بيماران ديابتي روز به روز بيشتر مي شود، چرا که با پيشرفتهاي جديد و كنترل بهتر بيماري قند بر طول عمر بيماران افزوده شده و در نتيجه عوارض چشمي بيماري ديابت نيز بيشتر ديده ميشود. سالها قبل و پيش از ابداع روشهاي جديد درماني مانند ليزر، بسياري از بيماران ديابتي متاسفانه به علت عوارض چشمي اين بيماري نابينا شده و در سنين ميانسالگي خانه نشين مي شدند. اما امروزه مي توان با تشخيص به موقع و درمان مناسب، بخوبي از اين عارضه جلوگيري نمود.
