چگونگی سفر و دیابت
دیابت بیماری است که در طول سفر باید به آن توجه شود و مراقبت های خاصی برای آن لازم است.افرادی که دارای بیماری دیابت میباشند،هنگام سفر باید به نکات مهمی برای سلامتی خود دقت کنند در غیر این صورت امکان به وجود آمدن شرایط بحرانی در سفر برای آن ها زیاد خواهد بود.
هنگام مسافرت به علت تغییرات برنامه های روزانه كسب آمادگی لازم برای پیشگیری از مشكلات احتمالی ضروری است. بیماران با برنامه ریزی مناسب و رعایت نكات پیشنهادی می توانند مسافرت خود را مانند سایر افراد خانواه سپری سازند.
با توجه به استرس های مسافرت، تغییر میزان فعالیت و نیز تغییر عادات زندگی و نوع تغذیه در طی مسافرت به بیماران دیابتی به ویژه بیماران وابسته به انسولین توصیه می شود كه دستگاه سنجش قند خون همراه داشته باشند و با فواصل كمتری نسبت به روزهای عادی قند خون خود را بررسی نمایند در غیر این صورت بهتر است در اولین فرصت ممكن در سفر به آزمایشگاه مراجعه و نسبت به اندازه گیری قند خون خود اقدام نمایند. به همراه داشتن كارت هویت بیماری كه بیانگر دیابتی بودن شخص می باشد برای تمام بیماران ضروری است.
موارد زیر را برای مسافرت تهیه و همراه خود داشته باشید:
1 ـ انسولین مورد نیاز و قرص مصرفی برای تمام مدت سفر
2 ـ سرنگ های تزریق انسولین
3 ـ در صورتی كه گلوكومتر دارید : لانست (تیغ مخصوص) برای نمونه گیری و نوارهای آزمایش قند خون
4 ـ نوارهای آزمایش قند و كتون ادرار
5 ـ قند حبه ای، نبات، بیسكویت و آب میوه برای درمان كاهش خون احتمالی
6 ـ میان وعده های مناسب برای چند روز ( مانند میوه، ساندویچ های كوچك)
7 ـ پنبه یا گاز، ماده ضد عفونی كننده و نیز چسب زخم برای موارد ضروری
8 ـ آمپول گلوكاگون، مایع رقیق كننده آن و سرنگ ( درصورتی كه یكی از افراد همراه آموزش دیده باشد) تا در صورت كاهش هوشیاری در اثر افت قند خون و عدم توانائی مصرف خوراكی مواد غذائی توسط فرد همراه تزریق شود
9 ـ سایر داروهای مصرفی
در صورتی كه در طی سفر دچار تهوع و استفراغ (بیماری ماشین) می شوید از پزشك خود بخواهید داروی لازم را برایتان تجویز كند.
نگهداری و حمل انسولین در مسافرت
انسولین تا یك ماه در دمای طبیعی اتاق می تواند نگهداری شود از این رو در سفر به مناطق معتدل نیازی به نگهداری انسولین در یخچال نیست. طی مسافرت مراقب باشید كه شیشه انسولین در معرض نور مستقیم آفتاب قرار نگیرد از قرار دادن آن پشت شیشه عقب اتومبیل یا كنار پنجره آفتاب گیر خودداری كنید بهتر است انسولین در تاریكی نگهداری شود.
انسولین در اثر حرارت زیاد یا یخ زدن صدمه می بیند به همین علت نباید انسولین در قسمت جا یخی یخچال قرار داده شود. در صورت فاسد شدن انسولین نوع شفاف آن (كریستال) كدر شده و نوع شیری رنگ نیز (ان . پی. اچ) یكنواختی خود را از دست داده و به صورت دانه دانه به دیواره شیشه می چسبد. اگر انسولین در معرض نور خورشید قرار گرفته باشد گاه تغییر رنگ قهوه ای نشان می دهد كه در این موارد نباید از انسولین استفاده كنیم.
طی مسافرت بهتر است انسولین را در كیف دستی خود حمل كنید نه در چمدانی كه به قسمت بار می سپارید این نكته بخصوص در مسافرت با هواپیما اهمیت دارد چرا كه در ارتفاع بالا ممكن است در قسمت بار انسولین یخ بزند.
تغذیه
ورزش یا افزایش سایر فعالیت ها طی سفر ممكن است باعث كاهش قند خون شود از سوی دیگر استرس ، نشستن طولانی و عدم فعالیت در مسافرت ممكن است باعث افزایش قندخون گردد در صورت امكان قند خون را با فواصل كمتری چك كنید.
مقادیر زیادی غذاهای حاوی كربوهیدرات را به صورت بسته بندی در كیف دستی خود داشته باشید به گونه ای كه به راحتی در دسترس باشد. به خاطر داشته باشید كه همیشه مسافرت طبق برنامه پیش نمی رود، ممكن است ساعتها در ترافیك بمانید یا دچار مشكلات دیگر در جاده شوید و یا قطار ، كشتی یا هواپیماهای شما تأخیر داشته باشد و یا ممكن است مغازه یا رستوران مناسبی پیدا نكنید بنابراین هرچه میان وعده های مناسب با خود بردارید كمتر دچار عارضه خواهید شد.
در بیشتر كشورها چای، قهوه و شیشه های آب نوشیدنی در دسترس هستند. از مصرف نوشیدنی های شیرین شده جز در مواقع افت قند خون خودداری كنید. در مسافرت با كشتی یا هواپیما بهتر است از غذای معمول استفاده كنید و درخواست غذای دیابتی ننمائید زیرا اغلب این غذاها مناسب بوده در حالی كه غذای دیابتی ممكن است كربوهیدرات كمی داشته باشد.
مراقبت از پاها
-روزانه پاها را با آب ولرم شستشو داده و آن ها را به دقت معاینه نمایید.
- پابرهنه راه نروید.
- برای نرم کردن پوست پاشنه از کرم های مرطوب کننده استفاده نمایید.
- در صورت آسیب به پا، سریعا با استفاده از محلول های ضد عفونی کننده پاها را شست و شو داده و آن را پانسمان کنید.
- برای پیاده روی و ورزش از کفش طبی یا کتانی مناسب استفاده کنید.
- در استخر و کنار دریا، از دمپایی پلاستیکی و جوراب مخصوص شنا استفاده نمایید.
در مسافرت های زمینی، نکات ذیل باید مورد توجه قرار گیرد:
- اگر زمینی سفر می کنید، برنامه ریزی سفر آسان تر خواهد بود.
- در مسافرت زمینی هر 2 ساعت 10 دقیقه راه بروید.
- کفش راحت و جوراب نخی یا پشمی استفاده نمایید.
- اطمینان حاصل کنید که انسولین در دمای مناسب قرار دارد. دمای خیلی بالا یا پایین، اثر بخشی انسولین را تحت تاثیر قرار می دهد.
در مسافرت های هوایی، نکات ذیل باید مورد توجه قرار گیرد:
- در سفرهای طولانی، اگر تنها هستید خدمه پرواز را از بیماری خود آگاه سازید تا در صورت بروز مشکل آمادگی لازم را داشته باشند، یا در صورت تأخیر در توزیع غذا، غذای شما را سریع تر از دیگران آماده سازند.
- انسولین و داروهای مورد نیاز در طول پرواز را در کیف دستی و در دسترس خود قرار دهید.
- در پروازهای طولانی، زمان وعده های غذایی قابل تشخیص نیست، بنابراین قبل از غذا، انسولین تزریق نکنید.
- مسافرت های هوایی بدن شما را در معرض کم آبی قرار می دهد. بنابراین اگر مقدار بیشتری آب بنوشید در پایان پرواز حس بهتری خواهید داشت.
- از مشروبات الکلی که بدن را در معرض کم آبی قرار می دهند بپرهیزید.
مسافرت به مناطق خیلی گرم
در مسافرت به مناطق خیلی گرم بهتر است انسولین در یخچال نگهداری شود. طی مسافرت به مناطق خیلی گرم از كیسه یخ و یا فلاسك حاوی یخ استفاده كنید. در این مورد از تماس مستقیم انسولین با یخ جلوگیری كنید می توانید شیشه انسولین را از جعبه مقوایی خارج و در یك پارچه مرطوب بپیچید. در صورت عدم دسترسی به این وسایل انسولین را در پارچه خیسی گذاشته و با خود حمل كنید اما به خاطر داشته باشید حتی در مناطق خیلی گرم می توان انسولین را تا شش ماه نگهداری كرد اما ممكن است اثر دارو كاهش یابد كه در این صورت با اندازه گیری قند خون می توانیم به تاثیر انسولین مصرفی پی ببرید.
در آب و هوای خیلی گرم انسولین از محل تزریق سریع تر جذب می شود از این رو باعث افت قند خون می گردد. بنابراین قند خون خود را به طور مرتب چك كنید. هیچ گاه مدت طولانی در آفتاب نمانید. درازكشیدن طولانی در ساحل آفتابی ممكن است قند خونتان را بالا ببرد اگر قند خونتان بالاست ممكن است با حضور در یك منطقه گرم سریع آب بدن خود را از دست بدهید از این رو حتماً مقدار زیادی مایعات غیر شیرین بنوشید. جهت جلوگیری از آفتاب سوختگی از یك كرم ضد آفتاب استفاده نمائید.
دقت كنید كه بعضی از نوارهای آزمایش قند خون ممكن است در هوای خیلی گرم قند خون را به طور كاذب بالاتر نشان دهند.
مسافرت به مناطق خیلی سرد
در آب و هوای خیلی سرد انسولین كندتر جذب می شود انرژی مورد استفاده در هنگام لرزیدن در هوای سرد باعث افت قند خون می شود. اگر در آب و هوای سرد قرار گرفتید و اشكال خون رسانی یا بی حسی در پاها را دارید حتماً مراقب یخ زدگی باشید نوارهای آزمایش قند خون را در دمای اتاق قرار دهید چرا كه در هوای سرد ممكن است قند خون را به طور كاذب كمتر از معمول نشان دهند.
مسافرت به سایر كشورها
مسافرت به كشورهای شمال یا جنوب ایران(از جمله عربستان) مشكل خاصی ایجاد نمی نماید اما در مسافرت به شرق یا غرب به دلیل تغییر ساعات روز باید مصرف انسولین و قرص در صورت لزوم تغییر یابد در صورتی كه اختلاف ساعت كشور مقصد با كشور خودمان كمتر از 4 ساعت باشد (از جمله سفر به كشورهای همسایه، كشورهای اروپائی مانند فرانسه، آلمان و ...) نیاز به تغییر خاصی نمی باشد.
دقت كنید كه در مسافرت به شرق روزها كوتاه تر شده و مقدار انسولین و كربوهیدرات مورد نیاز كاهش می یابد اما در مسافرت به غرب روز طولانی تر شده و ممكن است شما وعده غذای اضافی و انسولین بیشتر نیازمند باشید اغلب غذاهایی كه در هواپیما داده می شود كافی است ولی بهتر است بیمار چند میان وعده همراه داشته باشد تا در صورت تاخیر زمان مصرف آنها را مصرف نماید.
بیمار شدن حین مسافرت
در صورت بروز بیماری حاد ممكن است قند خون افزایش یابد بنابراین در این موارد اندازه گیری قند خون ضروری است اگر بیماری شما 2 ـ 1 روز طول كشیده یا همراه با استفراغ یا اسهال باشد ممكن است نیازمند تغییر درمان قبلی یا داروهای اضافی باشید در این موارد حتماً كتون ادرار را نیز (اگر وابسته به انسولین هستید) بررسی كنید در صورت وجود كتون در ادرار سریع به پزشك مراجعه نمائید.
طی دوره بیماری به هیچ وجه نباید مصرف انسولین یا قرص را قطع نمائید در صورت عدم اشتها و یا وجود استفراغ مواد غذائی را به صورت مایعاتی مانند سوپ، آب میوه یا شیر جایگزین كنید تا دچار كاهش قند خون نشوید برای جلوگیری از اتلاف آب بدن مقدار فراوانی مایعات بدون قند بنوشید.
یکی از مشکلاتی که ممکن است فرد دیابتی در طول سفر با آن مواجه شود کم آبی بدن می باشد...
علائم کم آبی خفیف عبارتند از: تشنگی-سردرد-خشکی دهان و چشم-سرگیجه-خستگی-ادرار زرد تیره
علائم کم آبی شدید عبارتند از: افت فشار خون-گودی دور چشم-افت یا افزایش ضربان قلب-گیجی-بی حالی
دلایل ایجاد کم آبی بدن عبارتند از: هوای گرم-ورزش سنگین-نوشیدن کم مایعات-فشار خون بالا-اسهال و استفراغ-مصرف الکل در مواقعی که فرد دچار کم آبی خفیف می گردد،
باید مصرف مایعات به خصوص آب را افزایش دهد و در موارد شدید نیاز به مراقبت های پزشکی می باشد که علاوه بر تأمین آب، الکترولیت های بدن نیز جایگزین شوند. بنابراین از محلول های آب و نمک در این موارد استفاده می گردد. اگر کم آبی بدن با افزایش قند خون همراه باشد مصرف مایعات شیرین می تواند وضعیت فرد را وخیم تر نماید.
منبع:
. http://diabetestma.org
