بهترین راه کنترل دیابت نوع یک، کنترل سطح قندخون، تغییر سبک زندگی از جمله رژیم غذایی مناسب و فعالیت بدنی است.استراتژی های درمانی مطرح شده در بیماران مبتلا به دیابت نوع یک، شامل استراتژی ایمونوتراپی با هدف کاهش یا حذف حمله ی خودایمنی، استراتژی بازسازی سلول های بتای باقی مانده در پانکراس با القای تکثیر آن ها در داخل بافت پانکراس است. علاوه بر این ، درمان هایی با هدف جبران، بازگرداندن و یا جایگزینی سلول های بتای از دست رفته در پانکرانس( مانند پیوند بافت پانکراس) انجام می شود.
از روش های توصیه شده برای مدیریت بیماری دیابت نوع یک می توان به مداخلات دارویی مانند تزریق انسولین و تغییر سبک زندگی از جمله انجام فعالیت بدنی و تغذیه مناسب اشاره کرد. تمرینات ورزشی منظم( تمرینات هوازی و یا تمرینات مقاومتی) دارای تاثیرات مثبت متعددی است. مزایای انجام تمرینات ورزشی برای بیماری دیابت نوع یک شامل : بهبود خلق و خو و کاهش استرس، کاهش شرایط کتواسیدوز دیابتی، کاهش سطح گلوکز خون و حفظ سطوح ایمن HbA1C، بهبود پروفایل لیپیدی و کاهش وزن بدن، افزایش ظرفیت هوازی، بهبود ضربان قلب استراحتی و بهبود عوامل خطر متابولیک قلبی است که اهمیت بسیاری برای پیشگیری نسبی از عوارض ناشی از دیابت دارد. تمرینات ورزشی توصیه شده شامل تمرین هوازی با شدت کم تا شدید، حرکات انعطاف پذیری، حرکات تعادلی و تمرینات مقاومتی است.
از سوی دیگر، تغذیه و رژیم غذایی مناسب برای بیماران مبتلا به دیابت نوع یک معمولا بر اجتناب از هایپر گلیسمی و دستیابی به سطوح طبیعی گلوکز خون متمرکز است. مداخلات تغذیه ای برای دستیابی به کنترل قندخون اغلب آموزشی هستند و شامل شمارش کربوهیدرات ها،مشاوره ی تغذیه و تنظیم رژیم غذایی با استفاده از برنامه های غذایی فردی است.
فعالیت بدنی منظم با شدت بالا می تواند منجر به بهبود کنترل متابولیک و آمادگی قلبی- عروقی در کودکان خردسال مبتلا به دیابت نوع یک شود.در نتیجه، کودکان مبتلا به دیابت نوع یک می توانند با حداقل خطر در تمرینات ورزشی شرکت کنند. تمرینات ورزشی از طریق کاهش مقاومت سلول ها نسبت به عملکرد انسولین و افزایش اثر انسولین در بدن باعث کاهش قندخون می شود و این اثر خود را با کم کردن قندخون ناشتا و کاهش مقدار HbA1C که بیانگر وضعیت دراز مدت قندخون بیمار در طول 3-2 ماه گذشته است، نشان خواهد داد.
همچنین انجام تمرینات ورزشی منجر به مصرف بیشتر گلیکوژن عضلانی شده که به دنبال آن گلوکز خون برای بازسازی مجدد گلیکوژن،وارد سلول های عضلانی می شود.
نکته ی قابل توجه این است که درمان و مدیریت سبک زندگی بیماران مبتلا به دیابت نوع یک، در سنین کودکی و نوجوانی به این دلیل حائز اهمیت است که در سنین بزرگسالی می توان از عوارض حاد و مزمن بیماری دیابت نوع یک از جمله مشکلات مربوط به بینایی، مشکلات عصبی، آسیب کلیوی، حمله ی قلبی، مشکلات گوارشی جلوگیری کرد.
منبع :
فاطمه کاظمی ونسب و همکاران : اثر تمرین ورزشی و رژیم غذایی ، به تنهایی، برهموگلوبین گلیکوزیله و گلوکز ناشتا در بیماران مبتلا به دیابت نوع یک،مجله دانشکده پزشکی اصفهان، سال چهل و یکم/ شماره ی 742/ هفته ی دوم دی 1402
