استعمال سیگار مهم ترین علت قابل پیشگیری مرگ ومیر در سراسر جهان است که سالانه عامل 5/11 درصد مرگ و میر جهانی است. استعمال سیگار، یک عامل خطر ثابت مرتبط با طیف گسترده ای از بیماری ها و اختلالات می باشد. متاآنالیزها افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع دو در افراد سیگاری را تقریبا40 درصد برآورد کردند. از سوی دیگر، مصرف سیگار همچنین ممکن است خطر عوارض دیابت میکرو واسکولار را افزایش دهد. اعتقاد بر این است که مصرف سیگار در بیماران دیابتی اثر هم افزایی در پاتوژنز عوارض عروقی دارد و شواهد ثابت کردند مصرف سیگار عمیقا خطر عوارض ماکرو عروقی از جمله بیماری ایسکمیک قلبی، سکته مغزی و بیماری شریانی محیطی را در بین بیماران دیابتی با افزایش خطر عوارض میکروواسکولار مانند نفروپاتی، رتینوپاتی و نوروپاتی افزایش می دهد.
به خوبی شناخته شده است که سیگار کشیدن خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را هم در جمعیت عمومی و هم در بیماران مبتلا به دیابت نوع2 از طریق مکانیسم های بیولوژیکی مختلف مانند اختلال عملکرد اندوتلیال ، فعال شدن سیستم عصبی سمپاتیک، افزایش فعال سازی پلاکت ها و ترومبوژنز افزایش می دهد، علاوه بر این ، خطر بیماری های عروق کرونر قلب و سکته مغزی ایسکمیک در افراد مبتلا به دیابت نوع دو بیش از دو برابر افراد بدون دیابت می باشد بود.
به همین دلایل، ترک سیگار به عنوان مهم ترین اصلاح سبک زندگی برای کاهش خطر بیماری های قلبی عروقی در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2، عنوان شده است.
همچنین، سیگار به عنوان یک عامل خطر برای بیماری کلیوی دیابت، مستقل از عوامل خطر به خوبی مستند شده ( مانند فشار خون بالا، کنترل قندخون و افزایش سن) گزارش شده است. سیگار باعث تسریع پیشرفت بیماری کلیوی دیابت در افراد مبتلا به دیابت نوع1 و نوع2 نیز می شود.علاوه بر این، چندین مطالعه ارتباط بین مصرف سیگار و کنترل ضعیف قندخون و پایبندی ضعیف تر به درمان را گزارش کردند. ترک سیگار خطر مرگ و میر را در بین بیماران مبتلا به دیابت طی چند سال پس از ترک کاهش می دهد و برای بهبود کنترل قندخون و کاهش سرعت پیشرفت عوارض دیابت توصیه می شود.
مطالعات نشان می دهد که برنامه های ترک سیگار می تواند به طور قابل توجهی فشارخون سیستولیک و دیاستولیک را کاهش دهد، علاوه بر این که بر کنترل قندخون تاثیر می گذارد.
ضرورت توسعه، پیاده سازی و ارزشیابی مداخله هایی به منظور پیشگیری و ترک سیگار در میان بیماران مبتلا به دیابت احساس می شود. ترک سیگار باید یک هدف اولیه برای افراد مبتلا به دیابت به منظور کاهش خطر عوارض در نظر گرفته شود. بنابراین پزشکان و ارائه دهندگان مراقبت سلامت موظف اند به بیماران دیابتی خود در مورد بار اضافی خطرات ناشی از سیگار هشدار دهند.
منبع :
مهدی میرزایی علویجه و همکاران : مصرف سیگار و کنترل قند خون در بیماران دیابت نوع 2 در شمال عراق، فصلنامه علمی پژوهشی پرستاری دیابت زابل، سال 11 ، شماره 4، پاییز1402
